Książki

Sztuka, która pomaga dzieciom – Koryna Opala-Rybka

Mija 20 lat mojej pracy zawodowej. Jest ona ukierunkowana na rozwój oso­bowości twórczej dziecka. Dziecka z innymi potrzebami rozwojowymi, za­burzonego emocjonalnie, dziecka z rodziny patologicznej, dziecka dysfunkcyjnego, dziecka z nowotworem. Dziecka, dla którego edukacja i rozwój mają być jedynie przyjemnością, a nie przymusem. Przez 20 lat dzieci z różnymi potrzebami psychofizycznymi kształto­wały moją osobowość i mój rozwój na wielu płaszczyznach i poziomach. Za najważniejszy uznaję tu poziom emocjonalny. Mija również 20 lat od roz­poczęcia wspaniałej przygody wychowywania mojego syna, wraz z którym doświadczałam różnych technik i metod w zakresie rozwoju osobowości twórczej. On był i jest moim mistrzem i nauczycielem. Setkom, a może tysiącom dzieci, z którymi się spotkałam, winna je­stem opracowania technik, metod, form pracy, które pozwoliły im i mnie na stawianie kolejnych kroków w rozwoju.
Dedykuję tę książkę również uczestnikom moich szkoleń i warsztatów, nauczycielom, pedagogom, rodzicom, psychologom i lekarzom, terapeutom i przyjaciołom,którzy nieustannie motywowali mnie do jej opublikowania.

Istotą mojej pracy jest edukacja i terapia dziecka poprzez sztukę. Ona sa­ma w sobie jest pięknem, które rozwija. Arteterapia posługuje się komunika­tem niewerbalnym, co daje szansę na rozwój każdemu zdrowemu dziecku, ale również temu, które nie mówi, nie chodzi, nie widzi. Jest ukierunkowa­na na rozwój przez doświadczenie – manualne, kinestetyczne, sensoryczne,wyobrażeniowe, emocjonalne i podświadome. Ponadto tworzenie sprawia dziecku przyjemność. Daje mu cudowną radość na drodze rozwoju. Dostępne na naszym rynku publikacje dotyczą w większości arteterapii w kontekście manualnym, zaś edukacji w kontekście werbalnym. Oddaję do Państwa dyspozycji książkę, której treści oparte są na mojej dwudziesto­letniej praktyce. Z pełną odpowiedzialnością twierdzę, że wszystkie ćwicze­nia „działają”. Praktykuje je już wielu terapeutów, nauczycieli i pedagogów. Przyniosły radość i poprawę w funkcjonowaniu. Wyleczyły z zaburzeń wie­le dzieci, wspomogły procesy edukacyjne i stymulujące rozwój. Każdy z rozdziałów opatrzony jest wiedzą ogólną, wyjaśnieniem i omó­wieniem techniki, metody czy formy pracy oraz ćwiczeniami. Niejedno­krotnie pozwalam sobie na omówienie poszczególnych przypadków, któ­re wydają mi się istotne ze względów praktycznych, co nie znaczy, że nie mogą być stosowane w wypadku innych dysfunkcji.

Przypadki, o których piszę, to historie dzieci, z którymi pracowałam czy pracuję. Ćwiczenia zaś są ćwiczeniami autorskimi. W wypadku, kiedy korzystam z ćwiczeń innych autorów, zaznaczam to w tekście. Pamiętajmy, że każde dziecko jest inne. Inaczej pracuje mózg, inna jest wrażliwość zmysłowa, inne potrzeby ruchowe. Magia pracy z dzieckiem polega na indywidualnym podejściu do jego potrzeb, upodobań, a przede wszystkim odnalezieniu jego dominującej ścieżki emocjonalnej. Edukacja twórcza i terapia przez sztukę są podstawami mojej pracy i wieloletnich badań. Często zadawałam sobie pytanie – co jest dla mnie priorytetem. Dziś wiem, że te dwa aspekty są nierozerwalne, stanowią ca­łość w procesie rozwoju młodego człowieka.Terapię pojmuję również ja­ko metodę wspomagającą w rozwiązywaniu problemów. Z moich obser­wacji przeprowadzonych w 2004 roku w jednej ze szkół podstawowych (rysunek arteterapeutyczny – mandala) wynika, że 80 proc. uczniów cier­pi na zaburzenia w rozwoju, głównie zaburzenia emocjonalne, które są skut­kiem braku czasu „pędzących rodziców”, braku rozpoznawania i diagno­zowania potrzeb dziecka przez nauczycieli, traktowania jednostki zespołowo, braku umiejętności przekazywania wiedzy poprzez zabawę i do­świadczenie, braku wiedzy na temat stymulacji dziecka oraz anatomii. Książka dotyczy głównie rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym, wczesnoszkolnym i szkolnym, co nie znaczy, że nie można praktykować tych ćwiczeń w innych grupach wiekowych czy problemowych.

Drogi rodzicu i nauczycielu, czy pamiętasz, jak przez „magiczną szcze­linę przeciskałeś się do swego świata zabaw? Pamiętasz place budowy, po­dwórka, skraj lasu,brzeg jeziora, pustą ulicę, pola i łąki?” Tam konstru­owałeś najpiękniejsze zabawki świata z kijów, kamieni, wybrakowanych desek, rur pełnych sadzy, sprężystych materacy, zdeformowanych garnków. Tam powoływałeś do życia dziką pustynię, pole bitwy, szpital, zamek i wię­zienie. Zdobywałeś ten świat osnuty tajemnicą z towarzyszami i naj­lepszymi przyjaciółmi. Ten raj osiągalny był pieszo, hulajnogą czy pierw­szym rowerkiem. Szczeliny, przez które przeciskałeś się do swojego dziecięcego raju, strzegli wartownicy, by niewyrozumiały dorosły intruz nie mógł się przedostać i wydać jakiegokolwiek zakazu. Magicznie było w przeszłości, ponuro będzie, jeśli nasze dzieci dalej będą korzystać ze sche­matycznych, niewyzwalających żadnych emocji miejsc zabawy i nauki. Proponuję podróż w poszukiwaniu szczeliny do twórczej edukacji i zabawy. Podróż, w której będziemy odkrywać to, co w dziecku jest uśpio­ne. Zrezygnujemy z akcjonizmu, planowania, schematyzmu i nadzoru w trakcie zabawy i edukacji. Pozwólmy dzieciom kształtować własną oso­bowość. Uszanujmy wolę, dynamikę, naturalne emocje dziecka. Koncep­cja budowania przestrzeni wewnętrznej zmienia się wraz z fantazjami użytkowników. Dzieci kochają sytuacje samodzielnego budowania, tworzenia własnych ról,konstruowania zabawek. Nasza rola będzie trudna. Będzie polegać na tym, by „nic nie robiąc” – „robić” tak, by dziecku pozostawić czas, miejsce, wybór, by zrozumieć,dodać odwagi w tym procesie budowania i wyzwalania prawdziwych emo­cji. Pozwolić aktywnie kształtować przestrzeń i własny świat. Nauczymy się przy okazji czegoś niezwykłego od dziecka – prostoty pojmowania świata. Obserwujmy je – nie obserwując wcale. Nie pozwólmy na zamknięcie dziecięcej wrażliwości do starej walizki i odstawienie jej na bok. Otwórzmy magiczną szczelinę, przez którą można się przeci­snąć do twórczej edukacji i zabawy.

NOWOŚCI!!!

“Autyzm, przełom w podejściu” – Raun K. Kaufman

“Dzieci z głodującymi mózgami. Przewodnik terapii medycznych dla chorób spektrum autyzmu” – dr Jaquelyn McCandless

Od 20 lat Ośrodek Korart prowadzi dzieci ze spektrum autyzmu. Wiele z nich dziś to dorosłe już osoby, które świetnie funkcjonują w życiu społecznym. Są i tacy, którzy skończyli studia i szkoły średnie. Rodzice często pytają czy autyzm jest uleczalny? Wielu terapeutów twierdzi dziś, że TAK! Moje prawie 30 letnie doświadczenie wskazuje na to, że na pewno jesteśmy w stanie poprawić funkcjonowanie tych niezwykłych i inteligentnych dzieci. Wiele lat temu trudno było znaleźć na temat tej dysfunkcji literaturę. Cieszę się ,że dziś jest ona już dostępna. Połączenie i zastosowanie w praktyce treści tych dwóch książek może dać niezwykły rezultat w prowadzeniu i leczeniu autyzmu.

Koryna Opala-Rybka